Pieśń Naszych Korzeni

GIESMĖS Tikieimuy Katholickam pridiarancias
PIEŚNI do katolickiego nabożeństwa przeznaczone

Wtorek, 24 sierpnia, Kościół pw. św. Mikołaja (Opactwo)

GŠ Ansamblis:
Milda Adamonytė
Indrė Jurgelevičiūtė
Gabija Adamonytė
Antanas Pundzius
Laurynas Adamonis
Tautvydas Mažeika

Pieśni nabożne, których historia sięga XVII wieku i wileńskiego domu jezuitów, rozprzestrzeniły się poprzez drukowane śpiewniki w całej Rzeczypospolitej. Repertuar ten był od swoich początków nieodłączną częścią krajobrazu katolickiej Litwy. Dostrzeganie w jezuickich pieśniach źródeł naszych ulubionych „kantyczek” (lit. Kanticzkas) pozwala nam spojrzeć z innej perspektywy na relacje między muzyką środowisk katolickich i muzyką tradycyjną (zwłaszcza śpiewem).

Walenty Bartoszewski (1547–1645), litewski jezuita działający przez pewien czas w Wilnie, opracował jeden z pierwszych katolickich śpiewników w Rzeczypospolitej: Parthenomelica Albo Pienia nabożne o Pannie Naświętszey, zbiór pieśni w językach łacińskim i polskim, opublikowany w 1613 roku w oficynie Jana Karnaci. Pieśni te mogły być śpiewane przez studentów jezuickiej akademii w Wilnie, przez uczniów innych kolegiów, i przez katolickie społeczności. Niektóre pieśni zawierają odnośnik do oryginalnej melodii i tekstu, często proweniencji chorałowej. Parthenomelica może być dziś uważana za podstawową publikację wyznaczającą początek katolickich śpiewników w języku narodowym w Wielkim Księstwie Litewskim.

Śpiewy zawarte w zbiorze Parthenomelica znalazły się także w innej publikacji – Graduale pro exercitatione Studentium autorstwa Zygmunta Lauxmina (1596–1670). Profesor retoryki na Akademii Wileńskiej wydał ten zbiór w 1667 roku w drukarni swojej Alma Mater; teksty polskich i łacińskich pieśni zostały tym razem opublikowane wraz z melodiami.

Pierwszy katolicki śpiewnik w języku litewskim, Giesmės tikėjimui katolickam priderančios, wydany został w 1646 roku w tej samej oficynie; jego autorem i kompilatorem był jezuita Salomon Mozerka Sławoczyński (1624–1660). Znalazły się w nim litewskie tłumaczenia pieśni z wzmiankowanych wyżej zbiorów Parthenomelica i Graduale, jednak bez notacji muzycznej. Z wydania Sławoczyńskiego korzystał także inny wydawca zbioru pieśni w języku litewskim – jezuita Pranciškus Šrubauskis (1620–1680). Śpiewnik Šrubauskisa doczekał się aż 22 wydań i był podstawą kantyczek (Kanticzkas), szeroko rozpowszechnionych wśród litewskich katolików.

GŠ Ansamblis

Wileński zespół założony w celu zapewnienia oprawy muzycznej liturgii w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Wilnie. Członkowie zespołu wypełniają swoje zadanie nie tylko śpiewając podczas liturgii, ale także pogłębiając wiedzę na temat miejsca ich posługi, jego przeszłości, czy szeroko pojętej tradycji muzyki religijnej na Litwie. W pracy nad repertuarem czerpią inspirację zarówno z muzyki dawnej, jak i muzyki tradycyjnej (i jej technik wokalnych). W 2019 roku zespół wydał płytę „Kantičkos”, na której znalazły się tradycyjne litewskie pieśni katolickie w aranżacji kierowniczki zespołu Gabiji Adamonytė.

Opis koncertu
O wykonawcy